Ik kom sinds kort voor mijn werk regelmatig op het Jacob Catsplein. In de hoek van dat plein staat een kantorenpand met de naam De Overdekte. Tot 1992 zat daar het overdekte zwembad, waar ik mijn diploma’s A en B haalde. Veel herinneringen heb ik er niet aan, maar ik weet nog wel dat we er vanuit Grou met onze klas in een bus naartoe gingen. En dat als je niet goed genoeg bleef drijven, de strenge badmeester of -juf de gevreesde haak pakte. Dat ‘marteltuig’ was dusdanig afschrikwekkend, dat we allemaal enorm ons best deden.
Op Facebook lees ik de nodige traumatische ervaringen, opgedaan aan het Jacob Catsplein. Iemand schrijft: “Het was verschrikkelijk daar. Er werden emmers water over mij heen gegooid, omdat ik vroeger niet durfde te zwemmen.” De meesten hebben het over de gevreesde stok met haak. Ik geloof niet dat er veel ruimte was voor plezier. Toch hoor je me niet klagen, want mijn vier jaar oudere zus ging één keer per week voor dag en dauw, nog voordat school begon, naar het openluchtbad in Sneek voor haar zwemles. Vroeg en koud, voor mij zo mogelijk nog angstaanjagender dan aan een haak geregen worden.
In de tijd van mijn ouders was er nog geen schoolzwemmen. Mijn moeder fietste zelfstandig met een vriendinnetje vanuit Wartena naar het overdekte zwembad in Leeuwarden voor zwemles. Haar ouders vonden het belangrijk dat ze goed kon zwemmen. Mijn vader had geen zwemdiploma’s. Daar pestte ik hem altijd mee als we in de vakantie naar een zwembad gingen. “Ga jij maar in het pierenbadje”, zei ik dan. “Jij mag nog niet in het diepe.” Waarom hij nooit zwemles heeft gehad weten we niet. Misschien wel omdat hij een enorme hekel aan water had en mijn beppe hem er met geen stok naartoe kreeg. Dat is niet een onmogelijk scenario.
Het schoolzwemmen werd in 1985 afgeschaft. Het gevolg daarvan is dat lang niet alle kinderen van nu goed kunnen zwemmen. Zwemles wordt steeds duurder en niet alle ouders kunnen zich die kosten veroorloven, al zijn er wel subsidies voor. Een kwart van de kinderen uit arme gezinnen schijnt geen diploma te hebben. En dat in een land met heel veel water. Er zijn vanuit de Tweede Kamer geluiden om het schoolzwemmen weer in te voeren. Ik ben voor. Omdat dan alle kinderen zwemvaardig zijn en veilig in de buurt van water kunnen spelen. Voor kinderen is zwemles ook geen straf meer. De lessen zijn speels en de haak is in de ban gedaan. Dat voorkomt een hoop trauma’s. Sommige dingen waren vroeger beter, maar veel dingen ook niet. ■