Boekpresentatie van ‘De zin van natuurlijk sterven’   

Op zondag 21 mei om 15.00 uur is er in de Martinikerk van Easterein een gratis boekpresentatie van ‘De zin van natuurlijk sterven’. Een boek van Carolien Leusink, met 25 zeer ontroerende verhalen over de natuurlijke dood van een dierbare naaste. Ook zal er een muzikale vertelling zijn rond het onderwerp, waarbij het Trije Trio Strijkensemble fragmenten uit o.a. de Goldbergvariaties van J.S. Bach en Sonates van H. Purcell laat horen.

Carolien Leusink uit Burgwerd (die 40 jaar in Gorinchem heeft gewoond en 4 jaar geleden in Friesland is neergestreken) heeft zich afgevraagd hoe het komt dat inmiddels veel mensen denken dat ‘euthanasie’ een goede en milde dood is.

Ze beschrijft in deel I van haar boek hoe we onze mening over het sterven vormen, namelijk door onze cultuur, religie en omgeving en door wat we hebben meegemaakt. Ze geeft de meningen weer van anderen die zich hierin verdiept hebben; van de oude Griekse filosofen tot hedendaagse psychiaters, artsen, verzorgenden en hospice-medewerkers. Leusink kon zelf niet geloven dat euthanasie een fijne dood zou zijn en ze vermoedt dat dat idee teveel voortkomt uit een te zakelijk denken in onze samenleving. De zieke of oude mens wil daarom vooral niet tot last zijn voor zijn omgeving en daarnaast speelt de angst voor pijn, aftakeling en afhankelijkheid een grote rol. Hierom onderzocht ze hoe, ook in andere culturen, men de stervende begeleidt naar een natuurlijke dood. Daarnaast kent ze als psycho-sociaal en natuurgeneeskundig therapeut zelf veel manieren die ingezet kunnen worden om de mens in de laatste levensfase liefdevol en effectief te ondersteunen.

Gelukkig zijn er tegenwoordig voldoende reguliere medische middelen om angst voor verstikking of grote pijn middels palliatieve sedatie weg te kunnen nemen. Maar het is nog lang niet alom bekend dat er erg veel natuurgeneeskundige middelen zijn, die hetzelfde effect kunnen hebben. Zowel de reguliere als de natuurgeneeskundige middelen zijn in de appendix op een rij zijn gezet. Daarnaast geeft zij prachtig weer hoe we met een open en liefdevolle houding naar de stervende kunnen luisteren, zodat deze erop kan vertrouwen dat hij of zij in haar wensen gehoord zal worden. Vooral het herhaald bespreken met de naasten en arts en andere verzorgenden geeft degeen die voor dit zo definitieve vertrek staat rust en ontspanning.

De door Leusink verzamelde verhalen over het natuurlijk sterven van een geliefde naaste, zijn haar verteld of beschreven. Het zijn verhalen over mensen van alle leeftijden met elk zijn of haar unieke levensverhaal en gang naar de dood. Stuk voor stuk zijn het voorbeelden van hoe natuurlijk sterven niet alleen verdrietig, maar ook een zekere schoonheid in zich draagt. En wel door de kwetsbaarheid en het wegvallen van uiterlijkheden. Het mogen delen van onze diepste emoties en angsten en het geven en krijgen van liefdevolle verzorging, dat doet zowel degeen die heengaat als de achterblijvers goed.

Wat zij ook heel duidelijk aangeeft is dat het luisteren naar oude pijn en nog niet gewonnen relationele strijd van enorm belang is. Dan kan meegedacht worden hoe verstoorde relaties alsnog geheeld of hoe spijt op zijn minst kan worden geuit. Dan is er nog tijd om een briefje te schrijven aan de betreffende of daar zelfs een gesprek mee aan te gaan. Deze bij leven vaak zo hoge hobbels lijken in het verschiet van het einde vaak makkelijker te nemen. En deze zijn zo helpend in het proces van afscheid nemen voor beide partijen.

In dit licht heeft Carolien Leusink in het derde deel gedichten toegevoegd die gaan over pijn, verdriet, schuld, nietigheid, liefde, schoonheid en rouw. Om de lezer tot steun te zijn in dit ultieme proces waarin het leven zich samenbalt.