Er zijn een paar dingen die meteen aan leeuwarden doen denken, zoals de Oldehove en Sc Cambuur. En dat geldt ook voor exotische danseres Mata Hari. Margaretha Geertruida Zelle werd op 7 augustus 1876 in Leeuwarden geboren, in het huis aan de Kelders 33. Haar vader Adam had daar de hoeden- en pettenwinkel ‘In de Klok’.
Het verhaal van Mata Hari is alom bekend. Ze trouwt al jong met KNIL kapitein Rudolph MacLeod, woont een tijdje in Nederlands-Indië en na haar scheiding wordt ze in Parijs een beroemde exotische danseres. Mata Hari staat bekend om haar talloze affaires met mannen in uniform, van verschillende nationaliteiten. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verdenken de Fransen haar van spionage en uiteindelijk wordt Mata Hari op 15 oktober 1917 gefusilleerd in de bossen bij Parijs. Of ze echt een spionne was is nooit echt duidelijk geworden. Dat mysterie heeft zeker bijgedragen aan de belangstelling die er nog steeds is voor Margaretha Zelle uit Leeuwarden.
Geboortehuis
Op één van de bruggen aan de Kelders staat een beeldje van Mata Hari. Haar geboortehuis, dat er tegenover staat, was nooit te bezichtigen. In 2014 brak er een vreselijke brand uit in het huis ernaast, waarbij iemand om het leven kwam. Het pand waar meneer Zelle lang geleden een hoedenen pettenwinkel had liep schade op en ondanks diverse plannen bleef het jarenlang leeg staan. Eric van Bijleveld is sinds 2019 eigenaar van herenmodezaak Milano Menswear, aan de andere kant van het water. “Ik keek vaak naar dat lege pand en dan dacht ik: wat zonde. Er kwamen regelmatig toeristen bij mij in de winkel die het geboortehuis van Mata Hari zochten. Het leek me goed voor de stad als er iets moois van gemaakt zou worden”. En dus diende Eric een plan in, werd er een stichting opgericht en sinds 8 december 2022 is het huis aan de Kelders 33 dan eindelijk te bezoeken.
Hoeden en Petten Magazijn
Op de deur staat ‘Mata Hari, De Mythe en meer’ en op de zijramen prijken bordjes met daarop ‘A. Zelle C. Hoeden en Petten Magazijn’. Dat laatste verwijst niet alleen naar de oorspronkelijke winkel van de vader van Mata Hari, maar ook naar de huidige bestemming. Je vindt er namelijk net als voorheen een ruime collectie met hoeden en petten. De toonbank en kassa zijn in de stijl van de negentiende eeuw. “Er zijn geen oude foto’s van de binnenkant van de winkel, alleen van de buitenkant. We moesten dus raden naar hoe het geweest zou kunnen zijn in de tijd van meneer Zelle, maar ik denk dat we aardig in de buurt zijn gekomen”, vertelt Eric. Het geboortehuis van Mata Hari heeft meer te bieden dan alleen hoeden en petten. Je kunt er souvenirs en boeken kopen en een boekje met de stadswandeling ‘Sporen van Mata Hari’. Het achterste gedeelte is ingericht als expositieruimte voor Friese kunstenaars. Zo staan er prachtige beelden van Betty van der Woude, die als bedrijfsleidster bijna altijd in de winkel aanwezig is. Op een groot scherm is een doorlopende videopresentatie te zien over Mata Hari en er ligt een kopie van het plakboek dat de danseres zelf bijhield van haar succesvolle optredens. Voor wie alles eens rustig in zich op wil nemen is er een klein cafégedeelte. Daar kun je genieten van een kopje koffie of thee met een Mata Haribonbon. De dranken worden geserveerd in speciaal Mata Hari servies, gemaakt door het keramiekatelier een stukje verderop.
Toekomstplannen
Al met al is het geboortehuis van Mata Hari zeker een bezoekje waard. Verwacht geen museum of een pand dat volledig in de oude staat is teruggebracht. Dat was niet haalbaar met de subsidie die de gemeente beschikbaar heeft gesteld. “Maar we hebben nog genoeg plannen”, zegt Eric. “We zijn in gesprek met het Fries Museum. Daar staan heel veel Mata Hari items in de opslag. Het zou mooi zijn als wij daar wat van uit kunnen stallen.” Als je een nieuwe hoed of pet nodig hebt, dan is de winkel aan de Kelders hét adres. Hoe bijzonder is het om die aankoop te doen in de oude winkel van Adam Zelle? Maar het is hoe dan ook leuk om eens binnen te lopen. Voor de historie van onze stadsgenote, leuke Mata Hari souvenirs, een koffiepauze tijdens het winkelen of het bekijken van de geëxposeerde kunst. ■
Wil je een boekje met de stadswandeling ‘Sporen van Mata Hari’ winnen t.w.v. € 9,95? Mail ons op info@seniorenkrant.nl. het geboortehuis Mata Hari stelt een exemplaar beschikbaar en de winnaar kan het daar ophalen.
Foto pand: Simon van der Woude