We leefden de afgelopen jaren in een tijd waarin alles maakbaar leek als je het maar graag genoeg wilde. Sommigen vertaalden dat ten onrechte naar de gedachte dat je dus ook recht had op alles: op geluk, het hebben van een kind of een perfect lichaam. Niets leek dat in de weg te staan, totdat er een virus uit China kwam dat alles op zijn kop zette. Ineens werden we met de neus op de feiten gedrukt: we zijn maar gewoon mensen. Het bleek dat niet alles maakbaar is en dat we soms moeten accepteren dat dingen niet kunnen zoals we ze willen.
Ik merk dat veel mensen daar moeite mee hebben. Ze kunnen niet accepteren dat ze hun gedrag moeten aanpassen en vrijheid moeten inleveren om het virus de baas te worden. Voor even waren ze wel bereid virusje spelen, maar nu is het genoeg geweest. Ze willen weer feesten en reizen en zoenen.
Schaamte
Ik schaam me de laatste tijd vaak dat ik Nederlander ben. En ik vind het vreselijk om dat te moeten zeggen. Als ik zie hoe een groot deel van de bevolking omgaat met de coronamaatregelen, namelijk vinden dat anderen zich aan de regels moeten houden maar zelf altijd wel een reden vinden waarom dat niet voor henzelf geldt, dan word ik boos. Het virus heeft echt geen boodschap aan valsspelers die het ene zeggen en het andere doen. Hoe is het toch zo ver gekomen? Wat is er mis met al die mensen?
Kort lontje
Het gaat de meeste Nederlanders zeer goed, zeker vergeleken met andere landen of met vroeger. Maar in plaats van dat men daar tevreden mee is, worden sommigen alleen maar ontevredener. De verhuftering en de intolerantie neemt hand over hand toe. Als je hoort dat verpleegkundigen in het ziekenhuis geconfronteerd worden met patiënten die hen fysiek bedreigen en met stoelen gooien in de wachtkamer, dan is er toch iets goed mis. Bij veel mensen is het lontje wel erg kort geworden. Hoe komt dat zo? Ik denk dat daar een paar oorzaken voor zijn:
Individualisme
Ten eerste het individualisme, gevoed door het liberalisme. Vroeger, in mijn jeugd, werd er naar elkaar omgekeken. Als er iets gebeurde, dan wist men dat. Tegenwoordig mag je niks meer van een ander weten vanwege privacyregels. Het gevolg is dat we veelal langs elkaar heen leven. Het liberalisme zegt ons dat iedereen zelf verantwoordelijk is voor het eigen gedrag. Veel mensen, met name jongeren, vertalen dat naar: ik moet alles zelf doen. Ik merk bijvoorbeeld dat ze het heel moeilijk vinden om hulp te vragen. Je bent dan al snel een zeur of je kunt je taak niet aan. Door dit individualisme en liberalisme zijn veel mensen op zichzelf aangewezen, althans, dat denken ze. We zijn het warme, zorgzame kwijtgeraakt en hebben er een kil egocentrisme voor teruggekregen.
De klant is koning
Ook het liberalistische marktdenken heeft er toe geleid dat mensen vinden dat ze overal recht op hebben en dat het hier en nu geleverd moet worden. Helaas gaan veel online winkels hierin mee. Het is inmiddels heel gewoon dat wanneer je vandaag iets hebt besteld, het morgen geleverd kan worden. Uitstel is er niet meer bij. Wat heeft dat nu met marktdenken te maken? Nou, in de markt is de klant koning. Of dat nu in de horeca, de zorg, het onderwijs of online is. Klanten hebben rechten en daar maken ze dan ook gebruik van. Zo zag ik kortgeleden bij Meester Frank Visser een man die midden in het bos was gaan wonen, tussen de bomen. Hij vond serieus dat de gemeente zijn nieuwe rieten dak moest vergoeden, want de bomen hadden zijn dak vernield.
Pamperen
Er is nog een andere oorzaak voor het gedrag van tegenwoordig en dat is de algemene verpampering van onze maatschappij en in het bijzonder onze kinderen. Ik kan me herinneren dat mijn kroost zo’n twintig jaar geleden de avondvierdaagse liep. Iedere dag tien kilometer geloof ik. Op de laatste dag werden ze beloond voor hun prestatie. Ik zag toen al veel kinderen die helemaal bedolven werden onder de zakken snoep. En bij het halen van een zwemdiploma werden grote cadeaus gegeven
Recent fietste ik in de regen; het miezerde wat. Ik kwam langs een middelbare school en ik zag daar allemaal auto’s staan. De ouders hadden hun kind maar even naar school gebracht. Even later fietste ik langs een basisschool en zag hetzelfde tafereel. Kinderen worden veel te veel verwend en dat is al een paar generaties zo. Gevolg is dat we allemaal verwende volwassenen krijgen die bij het minste of geringste met hun pootjes omhoog gaan liggen. Ze hebben recht op alles, maar ze kunnen nergens meer tegen. Als er een tegenslag komt moeten anderen dat maar oplossen.
Verzachtende omstandigheden
Die verpampering zie je ook terug in de rechtspraak. Mijns inziens wordt er veel te vaak rekening gehouden met verzachtende omstandigheden en wordt een strafbaar feit afgedaan met een taakstraf of een korte gevangenisstraf. Die BOA die drie maanden geleden in elkaar getrapt werd, keek raar op toen hij zijn belager ineens weer vrolijk voor zijn neus zag staan. Mensen roepen tegen ministers dingen als ‘stelletje pedofielen’ en ‘landverraders’ en Hugo de Jonge kreeg zelfs ‘kinderverkrachter’ om de oren. Bij mijn weten is daar niets tegen gedaan. Waarom worden die lui niet gewoon opgepakt? Dat is toch smaad en laster?
Het wordt tijd dat we weer wat meer ruggengraat krijgen en accepteren dat we niet altijd onze zin kunnen krijgen. Het wordt ook tijd dat de overheid wat meer op zijn strepen gaat staan en dan met name de rechters. Corona heeft ons wat dat betreft een spiegel voorgehouden en ik ben geschrokken van het gedrag dat ik zag. Dat is een beschaafd volk onwaardig. ■