Begin februari bereikten ons berichten dat er een nieuw virus was uitgebroken in Wuhan, China. Niet veel later had het virus ook Noord-Italië en Tirol in Oostenrijk bereikt. Op dat moment was de algemene gedachte nog dat het zo’n vaart niet zou lopen.
Achteraf gezien hadden we toen meteen moeten handelen. Er had een negatief reisadvies naar China, maar ook zeker naar Italië en Oostenrijk uitgevaardigd moeten worden. Sterker nog: niet alleen een advies, maar een keihard verbod. Wellicht was het zelfs verstandig geweest om een wereldwijd reisverbod in te stellen. Maar dat is allemaal niet gebeurd. Niet in Nederland en niet in andere landen. Ook hadden we onmiddellijk een gigantische hoeveelheid beschermende hulpmiddelen zoals mondkapjes, handschoenen en schorten moeten bestellen. En beademingsapparatuur en testen. Maar ook dat is niet gebeurd.
Eind februari was het dan zover. Het eerste, althans bekende, coronageval in Nederland. Als een razende werd er een Outbreak Management Team uit de grond gestampt dat vooral bestond uit hoog geschoold medisch personeel, veelal gekoppeld aan ziekenhuizen. Zij waren klip en klaar: we waren te laat om het virus nu nog in te dammen. Er waren te weinig testen, er was te weinig capaciteit op de IC’s, er waren te weinig beademingsapparaten, te weinig hulpmiddelen. En bovenal was er te weinig kennis van het virus. Na twee weken brak de paniek echt uit: de IC’s in de ziekenhuizen dreigden te bezwijken onder de enorme aanvoer van patiënten. De intelligente lockdown was een feit.
Tot zover allemaal heel begrijpelijk, maar het was wel duidelijk dat bepaalde groepen prioriteit kregen. Alles was erop gericht om ervoor te zorgen dat de IC’s niet overspoeld zouden raken. Daar moesten andere belangen voor wijken. De economie stond vrijwel stil; dat moest dan maar. Ouderen raakten steeds meer geïsoleerd; jammer dan. Nu denk je misschien dat dat allemaal logisch is en dat het OMT niet gek is. Dat wil ik ook niet beweren. Maar feit is wel dat zij vanwege hun achtergrond meer oog hadden voor de belangen van ziekenhuizen dan voor de belangen van verzorgingshuizen, thuiszorg en ondernemers.
Laten we bijvoorbeeld eens naar de senioren kijken. Die willen natuurlijk niet ziek worden, maar ze willen ook niet eenzaam zijn en zeker niet in eenzaamheid sterven. Het blijkt dat veel ouderen liever corona krijgen met het risico daaraan te overlijden, dan dat ze hun kinderen en kleinkinderen niet meer kunnen zien. Ik ben van mening dat de impact van het feit dat veel mensen hun geliefden niet meer konden zien en niet op een menselijke manier afscheid hebben kunnen nemen, niet voldoende is meegewogen in de beslissingen. Als de samenstelling van het OMT anders was geweest, dan waren er wellicht ook andere keuzes gemaakt.
Het ondernemersbelang heeft helemáál het onderspit gedolven. Welzijn zit nog enigszins in de buurt van gezondheid, maar economie staat daar een stuk verder van af. Wat is de economische schade op langere termijn? Wat is als gevolg daarvan de psychische schade? En misschien wel de medische schade? Niemand kan daar nu iets zinnigs over zeggen. Opvallend was dat de tandarts eerder open mocht dan de kapper. Toch vergelijkbare beroepen in mijn ogen.
Oké, er was schaarste en dan moet je keuzes maken. Maar was de verdeelsleutel wel helemaal eerlijk? En wat was het verschil tussen theorie en praktijk? Het was duidelijk dat de thuiszorg en de mantelzorg het slechtst bedeeld werden, gevolgd door verpleeghuizen en de gehandicaptenzorg. De ziekenhuizen kwamen over het algemeen niets tekort. Er was zelfs sprake van dat er wel voldoende beschermingsmiddelen waren, maar dat het distributiesysteem niet goed geregeld was. Daardoor werd een netwerk met goede connecties cruciaal. Ook hier waren de ziekenhuizen mijns inziens in het voordeel. Ik hoorde een medisch specialist zeggen dat hij iemand kende in de toeleveringsketen die weer iemand kende in China in de productie. Voor een gemiddeld verpleeghuis was dat een onhaalbare route. Ik denk dat medewerkers zich daar vaak gevoeld hebben alsof ze met een plantenspuit een brand moesten blussen, terwijl ze in de verte de brandweerauto’s een andere richting op hoorden rijden.
Persoonlijk vind ik dat het niet de schoonheidsprijs verdient hoe we onze senioren in de steek hebben gelaten en hun belang ondergeschikt hebben gemaakt aan in elk geval het medisch belang. Laat ik duidelijk zijn: ik weet ook niet wat er gebeurd zou zijn als we andere keuzes hadden gemaakt, maar de keuzes die we nu hebben gemaakt waren duidelijk niet altijd in het voordeel van onze ouderen. Ik denk dat velen liever aan corona waren gestorven met hun naasten in de buurt, dan gevrijwaard van het virus maar wel eenzaam.
Ik hoop dat we, wanneer de crisis voorbij is, nog eens goed nadenken over hoe we in de toekomst met onze vaders en moeders die dit land hebben opgebouwd om moeten gaan. Dat er veel te verbeteren valt, is de afgelopen tijd wel gebleken.