Eigenheid in gezamenlijkheid

Er komen steeds meer woonvormen voor ouderen die tussen zelfstandig wonen en een zorginstelling in zitten. Soms geboren uit noodzaak, maar er zijn ook mensen die heel bewust kiezen voor een woongroep, tiny house of kangoeroewoning. Riemie was benieuwd naarhun verhaal en maakte daarom de serie Bijzonder Wonen. Deel 2 gaat over Woongroep Huizum Dorp.

In de jaren tachtig van de vorige eeuw plaatste een echtpaar een oproep in een huis-aan-huiskrant om te peilen of er belangstellenden waren voor een te vormen woongroep. Maar liefst tachtig gezinnen voelden zich aangesproken. Na een periode van verkennen, elkaar beter leren kennen en zoeken naar een geschikte plek, bleven vier jonge gezinnen over. Ze kwamen terecht in Huizum. De invulling van de woongroep groeide mee met de leeftijd en de behoeften van de bewoners. Leidend was en is het principe dat iedereen zijn eigenheid in gezamenlijkheid blijft ervaren.

Een foto in de gezamenlijke ruimte laat de bouwval zien die de initiatiefnemers van toen kochten. Alleen het dak en de muren waren nog goed. Met behulp van een aannemer en veel zelfwerkzaamheid bouwden ze er vier appartementen in. Het merendeel van hun kinderen werd hier geboren en dat schiep een band. Die kinderen wonen inmiddels verspreid over Nederland, maar als ze samen komen in Huizum Dorp is het weer ‘dikke mik’. De gemiddelde leeftijd van de huidige bewoners Bokko en Margreet, Eltje en Peter en Ernst en Hetty ligt rond de 70 jaar.

Aparte voodeuren

De huidige drie stellen hebben een eigen voordeur Eltje: “Die voordeur, die staat ergens voor. Die vertelt dat we niet alleen de gezamenlijkheid opzoeken, maar ook onze eigenheid hebben. Dat zie je als je bijvoorbeeld de inrichting van onze drie huizen bekijkt. Het ene stel gaat voor strak en design, het andere voor balkenplafonds. Je moet je thuis voelen in je eigen huis. Als je je teveel moet aanpassen, dan wil je weg. Dan kun je niet zijn wie je wilt zijn.” Wat is er dan gezamenlijk? “We hebben een gemeenschappelijke tuin. Dat is maar goed ook, want dan kunnen we ‘m ook samen onderhouden: de tuin is 15 x 15 meter. Twee jaar geleden, in de eerste coronaperiode, hebben we het huis met zijn allen van boven tot beneden van buiten geschilderd. Er is een gemeenschappelijke wasmachine, dat is iets wat gemakkelijk kan. Het is ook nog beter voor het milieu. In het begin hebben we ook een auto gedeeld. Vroeger aten we één keer in de twee weken met elkaar in de gezamenlijke ruimte; nu is dat één keer per maand vanwege ieders volle agenda.”

Zorgen dat het kan blijven doorgaan

Onderdeel zijn van een woongroep vraagt dat je attent blijft op ieders individuele behoeften. Eltje: “Vanwege corona was iedereen meer thuis. Dat betekende dat de tuin minder beschikbaar was als je even alleen wilde zitten. Peter en ik hadden die behoefte. Toen hebben we met elkaar gezocht naar een oplossing. Bij ons huis hebben we een plaatsje gecreëerd waar we ons even terug konden trekken. Je voelt je zo gesteund als je daarvoor samen met de anderen een gat aan het graven bent. Dan ben je met je individuele behoefte toch een wij.” Wat ook belangrijk is, is het zien en waarderen van elkaars kwaliteiten. Eltje: “Bokko en Ernst durven de ladder nog op. Anderen zijn daar angstig voor. Bokko: “Ik durf in de goot te schilderen, zolang ik me maar met één hand kan vasthouden. Anders moeten we daar iemand voor inhuren. De anderen kunnen dan op een goede manier beneden aan de gang.“ Voorbeelden van kwaliteiten van enkele bewoners: Bokko is de doener en vaak de initiatiefnemer. Eltje is meer van het ‘hoe’, zij maakt bijvoorbeeld de lijsten als ze samen eten. Peter is een denker en een pietje precies, hij is op dit moment de penningmeester. Ernst is de bestuurder en de voorzitter van de woongroep.” Daarnaast moet je de anderen ook nemen zoals ze zijn. “Neem het schilderen van het huis. De ene is van ‘lange halen, snel thuis’, de ander werkt minutieus. Dan kom je elkaar tegen, maar aan het eind vieren we het met een glas champagne. Je moet ook kunnen láten, hoeft niet over alles te filosoferen.”

Healthy aging

In de gezamenlijke ruimte hangt een foto van alle kinderen in verpleeguniformen. Gekregen ter ere van het 25-jarig jubileum van de woongroep, met daarbij de knipoog: wij gaan later voor jullie zorgen. Dat gaat vast niet gebeuren, maar maakt wel nieuwsgierig naar hoe de leden van de woongroep denken over healthy aging. Alles wat je kunt doen om gezond, fit, zelfstandig en met kwaliteit van leven ouder te worden. Dat wordt nu vaak besproken in de vorm van een grap. “Maar wel met een kern van waarheid. Iedereen weet dat de zorg niet meer te betalen is. Daarin kunnen wij een voorziening treffen. In het geval dat we allemaal zwak, ziek en misselijk worden, zijn wij in staat om met elkaar een verpleger in huis te nemen. Dat is gemakkelijker voor ons, dan voor wie individueel woont. De extra kamer die nu onder andere, met toestemming van iedereen, gebruikt wordt voor gasten van ‘Vrienden op de fiets’, wordt dan de zit-slaapkamer voor de verpleger.“ De leden van de woongroep stimuleren elkaar in vele opzichten. Bokko: “Sommigen sporten, roeien, schaken of wandelen met elkaar. Begin deze zomer fiets ik samen met Ernst en een vriend naar Santiago. We zijn nu op een leeftijd gekomen dat je meer tijd hebt en je afvraagt hoe je die tijd wilt doorbrengen. Eltje zit tot over haar oren in het vrijwilligerswerk bij de Dorpskerk Huizum. Daar sluiten de anderen ook af en toe bij aan.” Eltje: “We houden allemaal van theater en hebben onze tuin een keer beschikbaar gesteld voor een voorstelling voor een kleine groep mensen. En we hebben ons nu opgegeven voor een project van Arcadia, het vervolg op CH2018. Het wandelende bos is daar onderdeel van. Soms heb je zelf weinig energie, maar word je door een ander gestimuleerd. Daar lift je dan op mee. Je blijft er wakkerder van. Oftewel 1+1 = 3!” ■

Foto’s: Simon van der Woude