Riemie portretteert mensen bij wie het financieel gezien geen vetpot is. Hoe is dat zo gekomen en hoe beïnvloedt het hun dagelijks leven? Waar lopen ze tegenaan en wat helpt om hun situatie draaglijker te maken?
Geld en gezondheid houden Grouster Reinder Bruinsma flink in de greep. Diabetes zorgt ervoor dat hij letterlijk in een kleine wereld leeft. Sinds vorig jaar krijgt hij AOW en daarvan moet hij een dikke schuld aflossen. Hoe doe je dat in deze tijd?
Reinder: “Ik heb 17 jaar voor Tektronix in Heerenveen gewerkt. In die tijd heb ik bijgeleerd, me opgewerkt en kreeg ik een heel goed loon.” Maar de fabriek verhuisde naar Amerika. Na de nodige los-vast baantjes kwam Reinder terecht bij SCI in Heerenveen. “Daar zou een grote fabriek komen. Allerlei subsidies werden verstrekt, maar het bedrijf vertrok naar lagelonenlanden. Dat had niemand verwacht. Toen stonden we ineens met zijn allen op straat.” Reinder had een aantal tijdelijke banen, maar hij slaagde er niet meer in om vast werk te krijgen. “Ik heb echt heel veel gesolliciteerd. Maar ik was 55 jaar, ik was te oud.”
Eigen huis opeten
In 2009 belandde Reinder in de bijstand; hij kwam thuis te zitten. “Met de invoering van de Participatiewet in 2015 begon voor mij deellende. Ik heb een eigen huis, daar moest ik €31.000,00 van opeten. En of ik dat in tien jaar terug wilde betalen. Hoe moet je dat doen in deze tijd?” Reinder is erg gehecht aan zijn huis. Het was eerst van zijn beppe en daarna van zijn ouders. In de loop van de jaren heeft hij er het nodigde aan verbeterd en alles geïsoleerd. Daar kwam vijftien jaar geleden een einde aan toen hij suikerziekte kreeg. “Het is een rare ziekte. Ik heb diabetes 1 en kreeg daar complicaties bij. Ik ben nu zo goed als slechtziend.” Reinder zat al in de bijstand en kon geen beroep doen op de WAO. Het ophogen van de AOW-leeftijd naar 67 jaar betekende nog eens 2 jaar extra bijstand. Tot overmaat van ramp kregen hij en zijn vrouw door perikelen met haar ex-man ook nog eens te maken met bewindvoering en schuldsanering. “Ik heb nachten niet geslapen. Hier zit ik de rest van mijn leven aan vast.”
De auto rijdt niet op water
Sinds vorig jaar krijgt Reinder AOW. Daarvan moet hij zijn schulden terugbetalen. Het is geen vetpot. “Alles is zo verrekte duur. Boodschappen, alles wordt duurder. Het gas gaat omhoog. Gelukkig is het hier wel warm vanwege de isolatie. Dankzij het mooie weer konden we laat de verwarming aanzetten. En met een energiecontract dat nog tot 2025 loopt mag ik mijn handen dichtknijpen. Ik moet vierhonderd euro eigen bijdrage betalen voor de zorgverzekering door speciale schoenen die ik vanwege mijn diabetes moet dragen. Ik heb een auto die vierentwintig jaar oud is. We willen graag mijn zoon en kleinzoon die naar Zwolle zijn verhuisd bezoeken en hun huisje bekijken. Maar die auto rijdt niet op water en de benzineprijzen liegen er niet om.”
Zo word je eenzaam
Ondertussen gaat het gezichtsvermogen van Reinder meer en meer achteruit. Hij is dol op muziek, probeert zo nu en dan een melodietje op zijn instrumenten te spelen. “Ik zou hier in het dorp meedoen aan een orkestje, maar ik kan de noten niet meer lezen. Als ik barrégrepen moet doen, zit ik er naast. Fotografie was altijd een grote hobby van me. Ik heb mooie foto’s gemaakt, heb boven een verplaatsbare studio liggen, maar ik kan inmiddels niet meer zien wat er op de foto staat. Van mijn zwager heb ik ooit treinen gekregen. Die staan nu waar ze staan; daar kan ik niets meer mee.” Even een slag door het dorp maken wordt lastiger. “Die paaltjes zie ik niet in het donker. Laatst lag ik al languit.” Reinder gaat nog wel eens naar de Doarpskeamer, maar brengt meer en meer tijd door op zijn vaste plekje op de bank in de woonkamer. “Zo word je eenzaam.”
Soms hele nacht niet slapen
Bij diabetes type 1 maakt het lichaam geen zelf geen insuline aan. Reinder krijgt een alarm als zijn suikerwaarden uit de bocht schieten. “Het alarm gaat piepen als het te hoog of te laag is. Soms kan ik een hele nacht niet slapen. Vannacht ben ik vier uren wakker geweest na een alarm van te lage suikers. De dokter gaat een brief schrijven of ik alsjeblieft als proefpersoon een kunstalvleesklier kan krijgen. Het duurt nog twee jaar voordat die op de markt komt. Dat red ik niet meer.“ Reinder hoopt dat hij daarna weer iets meer kan zien. “Dat ik de ondertiteling op de tv weer kan lezen of gezichten kan herkennen. Als mensen me groeten moet ik nu steeds vragen: wie ben je?”
Politiek
Zijn gezondheid en financiële situatie houden Reinder bezig. Eén van de redenen dat hij zijn verhaal wil doen is om een signaal af te geven aan de politiek. In het huidige kabinet heeft hij geen fiducie. “Die lossen niets op, gaan van crisis naar crisis. Ik ben lid van de SP en mee geweest naar Den Haag om te protesteren tegen het kabinet.” Rein heeft al eens iemand van de SP in de Eerste Kamer opgebeld. “Die was het met me eens. Maar die zei ook: zo zijn de regels. Je hebt pech.” Reinder hoopt op een socialer kabinet na de
volgende verkiezingen. ■
