Interviews

‘Ik draag graag mijn steentje bij”

Harry Wiersma

Harry Wiersma (83) is naar eigen zeggen een bezig bijtje. “Anders is het leven niet leuk.” Momenteel is hij, onder andere, druk met het voorzitterschap van het Odensehuis Gerard Smit in Leeuwarden, een inloophuis voor mensen met beginnende dementie. Ook is hij een dag in de week boekverkoper bij De Rode Loper (‘ik heb helemaal geen verstand van boeken, ik lees te weinig’). En dat is nog maar het topje van de ijsberg. “Ik kan mezelf niet vermaken. Ik vermaak me omdat ik met passie dingen dóe.”

Leeuwarders kennen Harry vooral als trouwambtenaar en Sinterklaas. Maar hij heeft zoveel gedaan en beleefd, dat er gemakkelijk een hele seniorenkrant met zijn verhalen gevuld kan worden. Enthousiast vertelt hij over het Odensehuis (“niet de ziekte staat centraal, maar de mens”) dat samen met anderen bezig is met een pilot in de wijken Camminghaburen en Bilgaard. De pilot behelst het creëren van ontmoetingsplaatsen voor mensen met beginnende dementie, in combinatie met andere wijkactiviteiten. “Mensen met dementie raken vaak in een sociaal isolement, maar sociale contacten zijn belangrijk.” Positieve gezondheid, noemt Harry het. “We kijken naar wat ze wél kunnen, in plaats van wat ze níet kunnen.” Hij noemt een voorbeeld. “Ik ga drie dagen in de week naar een man met dementie. Ooit zat hij alleen maar tv te kijken. Of nou ja, kijken, zelfs dat niet eens. Ik herinnerde me dat hij graag naar de opera ging en heb op een dag mijn oude recorder meegenomen, met een cd van Andrea Bocelli. Hij luistert, geniet en wordt er ook rustiger van, meer aanspreekbaar.”

Jongerencentra en peuterspeelzalen

Harry is niet geboren, maar wel getogen in Leeuwarden. Na de oorlog verhuisde hij met zijn ouders envier jaar oudere broer van Beetsterzwaag naar Leeuwarden, waar zijn vader aan de slag kon als hoofdcontroleur bij de melkdienst op het Zuiderplein. Hij groeide op in de Bildtsestraat. Na de lagere school ging hij naar de rijks-hbs op het Zaailand. Vanwege zijn vele schoolactiviteiten deed hij er zes jaar over. “Ik was voorzitter van Eloquentia (welsprekendheid, red.), heb een schoolband opgericht en organiseerde schoolfeesten in Amicitia, De Groene Weide en de Harmonie.” Na zijn examen moest hij in militaire dienst. Zesentwintig maanden in plaats van de verplichte eenentwintig, want het was de tijd van de Koude Oorlog. “De Berlijnse muur werd gebouwd.” Eenmaal uit dienst ging hij voor de hoofdakte naar de kweekschool, met interesse vooral voor jongeren. Harry gaf een half jaar les op de Van Sytzamaschool. “Ik werd niet vrolijk van het idee dat ik dat mijn hele leven moest doen.” De pedagogiekleraar vroeg hem of hij hoofdleider wilde worden van jongerencentrum De Stins aan de Voorstreek, zijn scriptie over een jongerenhuis in Amsterdam indachtig. Het werk paste Harry als een handschoen. Ook stond hij aan de wieg van buurtcentra in Leeuwarden. Net als peuterspeelzalen, wat in die tijd nieuw was, als voorzitter van de Stichting Kindercentra Friesland. Hij was als voorzitter van de Kleuterouderraad een groot voorstander van ouderparticipatie. “Je bent gedoemd om op te voeden, dus leer van mekaar.” Ondertussen volgde hij cursussen en studeerde hij opbouwwerk aan de Voortgezette Opleiding Sociale Akademie.

Geen stilzitter

Op zijn zestigste ging Harry met de vut, maar stilzitten was er niet bij. Hij presenteerde een ouderenen nieuwsprogramma bij lokale omroep Mercurius. Daarvoor nodigde hij mensen uit en zo kwam hij in contact met Netwerk Plus, een organisatie die zich bezighield met thuisondersteuning van mensen met onder andere dementie. Het maakte dat hij aan de slag ging als thuisondersteuner. Ook werd hij uitvaartbegeleider. Samen met drie anderen begon Harry de uitvaartorganisatie Comes, om zijn visie op een persoonlijk afscheid in de praktijk te brengen: “Afscheid nemen gebeurt niet pas bij de uitvaartdienst zelf, maar al rond het proces van overlijden. Mensen die weten dat ze gaan sterven, moeten zelf mee vorm geven aan dat afscheid.”

“We liepen voorop”

Harry spreekt al bijna vijfentwintig jaar het protocol uit tijdens de Dodenherdenking. “Het is van belang dat we bij de gruwelen van de oorlog blijven stilstaan, herdenken. Ik draag daar graag mijn persoonlijke steentje aan bij.” In de wijk Achter de Hoven, waar hij jarenlang woonde, was hij betrokken bij het oprichten van verschillende coöperaties op het gebied van energie, zorg en landbouw. “We liepen voorop, maar ondersteuning vanuit de gemeente bleef achterwege.” Het leerde hem dat dergelijke initiatieven alleen succes kunnen hebben als ze van onderop komen en niet van bovenaf worden opgelegd. Welzijn, zingeving, activering, mensen in hun kracht zetten, de regie zo lang mogelijk bij de mensen laten: die thema’s lopen als rode draden door zijn leven. “Het woord samenleving zegt het al: je leeft sámen. Niet óver mensen praten, maar mét mensen.”

De plek die hij of zij verdient

Als trouwambtenaar trouwde Harry zo’n duizend paren. Toen hij begon was hij net gescheiden. “Ik was bang dat mijn scheiding een beletsel zou zijn, maar dat was gelukkig niet het geval.” Hij had er veel plezier in, maar het was ook veel werk. “Het leek wel een beetje op wat ik deed als uitvaartbegeleider, namelijk: hoe krijg je iemand, in al zijn of haar facetten, positief op het podium? Hoe zet je iemand op de plek die hij of zij verdient.” Hij herinnert zich een trouwerij in het Stadhouderlijk Hof, in de Nassauzaal, op een bloedhete dag. Nadat de bruid haar jawoord had gegeven, wendde Harry zich tot de bruidegom met dé vraag. De bruidegom viel flauw. Een stuk of wat vrienden kwamen aansnellen en stelden Harry gerust. “Bij belangrijke emotionele beslissingen ging hij wel vaker onderuit, haha.”

Mijter aan de wilgen

In de periode dat hij hoofdleider was van De Stins, nam hij de rol van Sinterklaas op zich, ondanks waarschuwingen. “Die jongeren maken je af, werd er gezegd.” Sinterklaas spelen zit in mijn DNA. Mijn vader speelde ook altijd voor Sinterklaas. Het is een kinderfeest waar alle kinderen thuis of op school even in het zonnetje gezet worden. Een positieve benadering geeft kinderen een zetje de goeie kant op. Het Sinterklaasfeest is daarom niet alleen voor kinderen, maar zeker ook voor opgroeiende jongeren. Ik heb voor al die leeftijden Sinterklaas gespeeld. Dat begon bij de Stins, in de Regina Bar, waar mijn jongeren kwamen, het JOK-gebouw, in buurtcentra, in peuterspeelzalen en als kers op de taart natuurlijk dertig jaar lang bij de Sinterklaasintocht van Leeuwarden. Samen met heel veel enthousiaste vrijwilligers, echte fans, een groots kinderfeest in de stad organiseren met aandacht voor iedereen en de ‘gelovige’ in het bijzonder. Vorig jaar heb ik met Sintgelok in Tryater de mijter aan de wilgen gehangen.”

Op zijn vijfenzeventigste begon Harry een eigen bedrijf, omdat hij regelmatig werd ingehuurd voor klussen. Hij noemde zijn bedrijf Tegare. Dat is Liwwadders voor samen. Een beter woord voor wie Harry is, wat hij doet en waar hij voor staat, is er niet. ■

Foto’s: Simon van der Woude

Tags
Show More

Related Articles

Geef een reactie

Back to top button
Close
Close