Het kan maar zo zijn dat je door het centrum van Leeuwarden wandelt en dat er vlakbij je van alles gebeurt. Een herder met schapen staat uit te rusten, een gezin is aan het kamperen en er vindt een crimescene onderzoek plaats. Toch merk je niets van al die bedrijvigheid. Hoe dat kan? Overal in de stad staan miniatuurpoppetjes. Ze zijn zo klein dat je er nietsvermoedend voorbij loopt. Ik maak samen met bedenker Michel Tilma een rondje langs al die prachtige minikunstwerkjes.
In 2012 kreeg Michel op de tribune bij Cambuur een hersenbloeding. Later volgden er nog twee en het was kantje boord. Zijn leven was in één klap veranderd. Na een lange revalidatie vond Michel een nieuwe passie waar hij rust in vond: het fotograferen van miniatuurpoppetjes. Hij plaatste die ergens in Leeuwarden, maakte er een foto van en nam de poppetjes daarna weer mee naar huis. Door alle leuke reacties op social media besloot hij in 2019 om de kunstwerkjes te laten staan. Nu, bijna drie jaar later, zijn er 57 tafereeltjes, is er een routekaart en gaan toeristen massaal op zoek naar zijn miniaturen. Het Jeugdjournaal en Man Bijt Hond maakten er zelfs een reportage over. “Ik kan het eigenlijk nog steeds niet geloven”, merkt Michel onderweg een paar keer op. Hij oogt oprecht verbaasd over het succes van zijn creaties.
In de wasmachine
Michel krijgt vaak meldingen dat iets kapot of weg is. “Dat is vaak geen opzet hoor. Mensen leunen (of plassen) er tegenaan en soms nemen kinderen ze stiekem mee. Zo kreeg ik een mailtje van een moeder die vroeg of ik ook poppetjes miste. Ze had ze in de wasmachine gevonden. Ach, ik snap de aantrekkingskracht voor kinderen wel.” Hij baalt natuurlijk als een tafereel weg is, maar gaat er inmiddels creatief mee om. “Er was een keer een paraplu verdwenen en ik vond toevallig een bierdop. Nu schuilen de poppetjes daar onder.” Vroeger stapte Michel bij een melding meteen op de fiets. “Maar dat houd je niet vol. Ik loop nu één keer per week de route om alles te controleren”. Voor mij de ideale kans om gezellig met hem mee te gaan.
Snoepwinkel
We beginnen in de Haniastreeg. “Deze plek is voor mij wat een snoepwinkel is voor kinderen.” Ik begrijp wel wat hij daarmee bedoelt. De steeg is kleurrijk door de graffiti en de stenen in de zijmuur van Neushoorn zijn schots en scheef gelegd. Het cement lijkt er maar een beetje tegenaan gekwakt. De poppetjes zouden in dit steegje overal een mooi plekje kunnen vinden. Het is dan ook niet voor niks dat Michel hier acht tafereeltjes heeft gemaakt. Een daarvan blijkt kapot. Michel pakt zijn reparatieset met daarin lijm en pincetten en een doosje met poppetjes in oranje hesjes, rioolbuizen, pionnen en verkeersbordjes. Zo’n doosje kost tussen de tien en twintig euro en hij heeft er zo’n 1800 op voorraad. “Daar heb ik inmiddels een speciale kast voor. En alle doosjes staan genummerd in een Excelbestand. Anders ben ik uren aan het zoeken.” Het repareren is prutswerk. “Ik heb grote handen en het waait hard.” Maar het lukt toch en we gaan weer verder. De inspiratie voor de scènes haalt Michel overal vandaan. “Aan het begin van de coronapandemie liepen er in Spanje wilde dieren op straat. Ik heb herten genomen, met een knipoog naar Cambuur. Ze lopen in de Bagijnestraat.
Die lopen de route
Onderweg zien we regelmatig zoekende mensen met een plattegrond. “Die lopen de route, leuk hè?” Vlakbij de Oldehove ontmoeten we een vader met zijn zoontje. “Dat is de meneer die de poppetjes heeft neergezet”, zegt hij. Het jochie vindt het zichtbaar spannend om ‘de grote kunstenaar’ tegen te komen. De Kleine Kerkstraat heeft opvallend genoeg geen miniatuurbewoners. “Dat zou voor opstoppingen zorgen en dat moet je nu met corona niet willen.” Het geeft aan hoe enorm populair de route is. In het Auckemastraatje treffen we een groepje schapen met een herder. Dit tafereel moest Michel vorig jaar verplaatsen. Omdat stadsschaapherder Sam Westra in dit straatje woont heeft hij het, heel toepasselijk, hier neergezet. Als we langs de treinenwinkel in de Sint Jacobsstraat lopen, vertelt Michel dat hij daar veel van zijn poppetjes koopt. “Ze hebben bijzondere exemplaren die niet meer te koop zijn. Voor mij een eldorado.”
Opdracht voor school
Via de Hoedenmakerssteeg lopen we terug naar onze fiets. Op de grond ligt een A4-tje met daarop ‘Foto-opdracht Miniature People’. Het blijkt een opdracht voor leerlingen van een middelbare school. Ze moeten de miniaturen nabootsen en daar een foto van maken. Michel is zichtbaar verrast. “Dat is toch bizar. Dat hele schoolklassen langs mijn poppetjes lopen tijdens een les. Het is echt veel groter geworden dan ik ooit had verwacht.” Hij kijkt vol trots naar het papier, maar ook een beetje verlegen.
Michel wil aan het eind van dit jaar 75 tafereeltjes op de kaart hebben. “We zullen zien of dat lukt.” Aan zijn ideeën zal het in ieder geval niet liggen. “Overal in de stad zie ik mogelijkheden, ik kan niet meer normaal door Leeuwarden fietsen. Bij de Blokhuispoort zit ik te denken aan een boef aan een laken. Maar dat moet ik nog even verder uitdenken.” ■
De Miniature People routekaart is voor € 1,50 te koop bij 18 verkooppunten in Leeuwarden. Meer informatie vind je op Miniature People Leeuwarden
Foto’s: Michel Tilma Fotografie en Boukje Wiersma
