Ik zit er klaar voor met een kop thee. Namens de Leeuwarder Seniorenkrant mag ik bij twee gesprekken van ‘In je uppie aan de lijn’ aanschuiven, om een indruk te krijgen van dit bijzondere project. Per mail ontvang ik een telefoonnummer en een inlogcode om deel te nemen. Het eerste gespreksthema is ‘zwijgen’. Ik maak er in mezelf een grapje over: zou er überhaupt wat worden gezegd? Het is ook wel een beetje spannend. Wie zitten er in het gesprek en hoe verloopt het?
Een week voor het eerste telefoongesprek spreek ik projectleider Annewiep Bloem over ‘In je Uppie aan de lijn’. UP! Een nieuwe kijk op ouder worden is een initiatief van Alet Klarenbeek. Vanuit UP! worden toegankelijke kleinschalige themagesprekken voor ouderen georganiseerd. Door deze gesprekken hoef je niet in je uppie te peinzen over levensvragen en kun je met anderen van gedachten wisselen. Helaas heeft Covid-19 een streep gehaald door de fysieke bijeenkomsten, maar voor alles is een oplossing. Er is gekozen voor een telefonische variant: ‘In je Uppie aan de lijn’. “De telefoongesprekken hebben het voordeel van anonimiteit, waardoor sommige deelnemers gemakkelijker hun verhaal vertellen”, zegt Annewiep. “Maar elkaar ontmoeten is voor de meeste mensen toch fijner. We hopen dan ook dat er snel weer livegesprekken plaats kunnen vinden.
” Meestal komen de deelnemers uit dezelfde regio en spreken ze dezelfde taal. “Hoewel, onlangs was er een gesprek met een Fries, een Liwadder, een Bilker en een ouwe seun út Harlingen”, aldus Bloem. “Dat was erg leuk!” Voor de toekomst wordt nagedacht over de vraag hoe ouderen met een migratieachtergrond bereikt kunnen worden. Het mooiste is toch dat je je kunt uiten in je moedertaal.
Het eerste gesprek: ik ben er klaar voor En dan is het zover. Gespreksleidster Annemarie heet ons welkom en vraagt of we een kopje thee bij de hand hebben. Ah, dat had ik goed ingeschat. De voorwaarden voor het gesprek zijn duidelijk: iedereen vertelt uit eigen ervaring, er wordt niet geoordeeld en er kan in vertrouwen worden gesproken. We doen eerst een voorstelrondje. “Vertel daarbij eens wat je uitzicht is”. Dat breekt het ijs, weet Annemarie uit ervaring. Er zijn dit keer vier deelnemers, uit Stiens, Leeuwarden en Grou. De leeftijden variëren.
Annemarie opent het thema met het spreekwoord ‘Spreken is zilver, zwijgen is goud’ en een gedicht van Toon Hermans. Dat is een goede insteek, want het gesprek komt meteen op gang. “Er zijn mensen die kakelen als een kip zonder kop, niet nadenken en allerlei onzin uitkramen”. “Hoeveel ruimte geef je aan mensen die niet zo gemakkelijk uit hun woorden komen” Opmerkingen die meteen eigen herinneringen oproepen. Ik neig dan ook naar afdwalen, maar blijf bij de les om het verhaal van de anderen te volgen.
Het gesprek is een uitwisseling van gedachten en meningen. De vijfenveertig minuten zijn zo voorbij. Een van de deelnemers verlaat het gesprek voortijdig omdat de batterij van de telefoon leeg is. Tja, dat kan ook gebeuren. In de afronding plannen we een nieuwe datum en kiezen als volgend thema
dankbaarheid.
Het tweede gesprek: we leren elkaar al een beetje kennen
Na drie weken zit ik er opnieuw klaar voor. In het voorstelrondje herken ik iedereen van het vorige gesprek en dat is prettig. We leren elkaar al een beetje kennen. Ik durf nu ook te vragen of we misschien wat meer Fries kunnen spreken. De andere deelnemers zijn ook Friestalig en ik druk me het liefst uit in mijn memmetaal. Dat vindt iedereen prima. De oudste deelnemer vertelt dat hij 89 jaar is en sinds vijf jaar weduwnaar. Hij is hikke en tein (geboren en getogen) in Stiens. De huisarts gaf het advies om mee te doen aan ‘In je uppie aan de lijn’, omdat er zo weinig sociale contacten zijn in de coronatijd. Dat speelt sowieso bij het ouder worden, een stukje eenzaamheid. De deelnemers vinden het prettig om met anderen van gedachten te wisselen. Het wordt als bijzonder ervaren dat je veel kunt delen zonder elkaar te zien.
Aan gespreksstof geen gebrek
Iedereen heeft nagedacht over het thema dankbaarheid. Zelf heb ik een klein gedichtje gemaakt, waar aandachtig naar wordt geluisterd. Ik vertaal het nog even in het Nederlands, omdat niet iedereen het helemaal kan volgen. Gespreksleidster Annemarie maakt mooie overgangen naar een volgende deelnemer en bewaakt of iedereen voldoende aan het woord komt. De een is dankbaar omdat hij hulp krijgt van de buurman voor het tuinwerk, een ander omdat er in ons land voorzieningen zijn waar we gebruik van kunnen maken als dat nodig is. Aan gesprekstof geen gebrek. Zo gaat de tijd alweer snel voorbij en we kiezen het thema voor de volgende sessie. ‘Opnieuw beginnen’ wordt het. Ik krijg meteen een binnenpretje. Iedere dag begin ik opnieuw mijn strijd tegen overtollige kilo’s. Maar of ik dat zal inbrengen? Een leuk gedichtje misschien. Ik heb er alweer zin in. ■
* UP! is een landelijke organisatie die zich als partner aansloot bij de coalitie ‘Een tegen eenzaamheid’ van het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport). Deze coalitie heeft tot doel om zoveel mogelijk partners aan zich te binden om eenzaamheid te bestrijden. In Leeuwarden is het Generatiehuis een partner van UP. ‘In je uppie aan de lijn’ wordt mede mogelijk gemaakt door Stichting de Friesland.
MEEDOEN?
De deelnemers worden vaak door partners van Up! benaderd om mee te doen aan dit initiatief, maar als je belangstelling hebt kun je je ook aanmelden via 06 – 17 17 62 82
