Bestaat er zoiets als een eigen volk? En zo ja, wat is dat dan? Ik woon in Leeuwarden, maar ik ben geboren in Limburg. Import dus. De Friezen zelf woonden vroeger langs de hele kust van Nederland, tot in België, zoals je nog steeds kunt zien in het Fries Museum. Ook was het onderscheid tussen Friezen en Noormannen niet zo groot als ze ons nu willen doen geloven. Veel Friezen zullen Scandinavische voorouders hebben.
Heel lang geleden kwamen Portugese Joden massaal naar Nederland, voornamelijk naar Amsterdam. Enkele eeuwen later was er een nieuwe invasie, dit keer van Hugenoten uit Frankrijk die daar werden verdreven. Daarna kwamen de Indonesiërs, de Surinamers en de Antillianen. Tussendoor ook nog de Chinezen. Dan hebben we nog de eerste golf van gastarbeiders: eerst Italianen en Spanjaarden, maar al gauw werden dat Marokkanen en Turken; veelal moslims. Een Joodse gemeenschap bestond al, maar een moslimgemeenschap? Nee, die kenden we nog niet.
Er volgden meer stromen nieuwe Nederlanders. Weer een golf van gastarbeiders, maar nu uit Polen, Bulgarije en Roemenië. En een nieuwe groep vluchtelingen: Syriërs, Afghanen, Iraniërs, Eritreeërs. Tenslotte een stroom van hoogopgeleide expats, zoals Indiërs en Chinezen. Het aantal religies is ondertussen behoorlijk uitgebreid. Naast het Christendom (voornamelijk Katholieken en Protestanten) hebben we nu ook te maken met het Joodse geloof in al zijn vormen, met de Islam, het Hindoeïsme, het Shintoïsme en het Taoïsme. Om er maar een paar te noemen. Naast de gelovigen heb je natuurlijk ook nog veel ongelovigen. Althans, ze zijn niet aangesloten bij een religie.
Er zijn veel mensen bijgekomen, maar er zijn er ook veel vertrokken. Naar Canada en Australië bijvoorbeeld. Eigenlijk kom je Nederlanders over de hele wereld tegen. Je kunt je dus met recht afvragen: wat is een volk? Kun je spreken van dé Nederlander? Koningin Maxima zei het al: Dé Nederlander bestaat niet. En dan de term ‘typisch Nederlands’. Wat is dat dan? Hoe kan het dat je Nederlanders op vakantie meteen herkent? Althans, dat was een aantal jaren geleden zo. Tegenwoordig is dat misschien wel wat minder.
Volgens mij is er wel zoiets als typisch Nederlands. Wat dat precies is, dat is een studie op zich en je kunt het misschien het beste vragen aan niet-Nederlanders. Wellicht zeggen ze dan: hun gedrag in het buitenland, zo vrijgevochten. Of de spreekwoordelijke zuinigheid en ongastvrijheid. Of de ondernemerszin; je vindt Nederlandse pioniers in de hele wereld. Onze eerlijkheid of botheid, het is maar net hoe je het ervaart. Het feit dat iedereen een mening heeft en mag hebben. De hoge mate van democratie vergeleken met veel andere landen.
De eigenheid van ons volk is belangrijk en die moeten we koesteren: we eten stamppot en vieren Sinterklaas. In het zuiden doen we aan carnaval of vasteloavend zoals men het in Limburg noemt. Dat moeten we ons niet laten afnemen. Dat wil niet zeggen dat we tradities niet kunnen aanpassen. Het Sinterklaasfeest kan best een zodanige vorm krijgen dat mensen zich niet gekwetst voelen. Maar we gaan carnaval niet een verkleedfeest noemen. En onze normen, zoals de gelijkheid van man en vrouw, geen onderscheid in gender, geen discriminatie; die moeten wél gehandhaafd blijven. Wat mij betreft zijn mensen die onze normen en waarden niet respecteren niet welkom. Je hoeft niet iedereen te verplichten stamppot te eten en wellicht kunnen de nieuwkomers ons verrassen met hun gerechten. Daar moeten we voor open staan. We leven in een multi-culturele samenleving, maar blijven wél Nederlanders.
