De onbeantwoorde liefde voor Rusland.
In februari 2025 trapte Iris de Graaf de boektour voor ‘Vrijuit’ af bij Boekhandel Van der Velde in Leeuwarden. Een toepasselijke startplaats, want Iris de Graaf werd geboren in Leeuwarden en bracht er een groot deel van haar jeugd door. Na haar studie was ze onder andere werkzaam bij de Leeuwarder Courant. Inmiddels is zij bekend als nieuwslezer van het Journaal.
Rusland is het geboorteland van haar grootmoeder Katja. In haar jeugd bracht Iris menig vakantie door bij de Russische familie van haar oma, waardoor haar liefde voor dat land is ontstaan. Haar oma werd in de Tweede Wereldoorlog door de nazi’s naar Duitsland gedeporteerd om daar te werken in een fabriek, waar ze haar man ontmoette. Na de oorlog ging ze met hem in Leeuwarden wonen.
In haar boek ‘Vrijuit’ vertelt Iris over haar jaren als correspondent voor de NOS in Rusland. In 2020 kreeg zij deze functie. Haar plan was om vanuit Moskou te gaan schrijven en informeren over de hippe, niet-politieke kant van Rusland.
Eenmaal gesetteld in Moskou ontstonden er al snel spanningen in het land ten opzichte van Oekraïne. In Rusland ontstond wantrouwen ten opzichte van buitenlandse media en dat maakte het werken als correspondent steeds lastiger. In 2022 leidde de inval van Rusland in Oekraïne tot haar gedwongen vertrek uit Rusland.
“We praten dag in, dag uit over mannen op hoge posities en hun ego’s. Maar uiteindelijk nemen deze mannen beslissingen die honderdduizenden mensenlevens raken, verwoesten, of beëindigen. Dit is een ervaring die ik vanaf nu altijd bij me zal dragen.”
Iris de Graaf schrijft op een toegankelijke en prettige manier over haar werk en bestaan in Rusland. Een goed geschreven boek, waarin je als lezer meevoelt hoe de controle van de Russen beklemmender wordt en hoe het werken de correspondenten moeilijk wordt gemaakt. Haar liefde voor het land en de mensen blijft, maar de verhouding met haar Russische familie en haar privéleven komen onder druk te staan. Terug in Nederland valt het haar zwaar om het gewone leven weer op te pakken, temeer omdat ze weet dat ze niet meer welkom is in het land van haar grootmoeder. Een lezenswaardig boek!
