Heel 2025 luidt het Leeuwarder Sint Anthony Gasthuis zijn ‘gouden bel’ want er wordt een bijzonder feestjaar gevierd: 600 jaar geschiedenis en maatschappelijke betrokkenheid. Deze grote mijlpaal wordt gevierd met een divers programma van activiteiten, waarmee het Gasthuis zijn historische tradities en de betekenis voor Leeuwarden en Fryslân in de schijnwerpers zet. Het ‘jubeljaar’ biedt een unieke kans om kennis te maken met deze eeuwenoude en iconische instelling.
Een geschiedenis van gastvrijheid en zorg
Het Sint Anthony Gasthuis opende haar deuren in 1425, aanvankelijk als toevluchtsoord voor ouderen en hulpbehoevenden. Dankzij royale giften van vooraanstaande Leeuwarder families zoals Burmania en Wiarda groeide het uit tot een belangrijke maatschappelijke instelling. In de loop der jaren ontstond, naast zorg en huisvesting voor ouderen en armlastigen, ook de mogelijkheid voor ouderen om tegen betaling van een som geld ineens, verzekerd te zijn van een compleet verzorgde oude dag in Het Gasthuis. Deze nieuwe bewoners werden ‘Proveniers’ genoemd. Wat het Sint Anthony Gasthuis onderscheidt, is de openheid waarmee het zich altijd heeft ingezet voor iedereen, ongeacht afkomst of achtergrond. Vandaag de dag biedt het Gasthuis levensloopbestendige woningen, zowel in sociale huur als in de vrije sector, aan ongeveer honderd ouderen. Met het Sint Anthony Gasthuis Fonds ondersteunt het Gasthuis sociale, culturele en wetenschappelijke projecten in Fryslân.
Belangrijke band met agrariërs
Het Sint Anthony Gasthuis heeft zijn activiteiten eeuwenlang kunnen voortzetten op basis van opbrengsten uit agrarisch onroerend goed. Dit omvat tegenwoordig zo’n 1.450 hectare grond rondom Leeuwarden. In het verleden waren ook een twintigtal vaak monumentale gasthuisboerderijen in het bezit van het gasthuis. Deze zijn net als het vastgoed in de stad nog steeds herkenbaar aan de gevelsteen met een gouden bel op een blauwe achtergrond. De goed onderhouden relatie met pachters en een prudent financieel beheer zorgen ervoor dat het gasthuis ook vandaag de dag een belangrijk vaste waarde is voor Leeuwarden. De bestuursleden van de stichting Sint Anthony Gasthuis worden ‘voogden’ en ‘voogdessen’ genoemd. Deze titel benadrukt dat ze deel uitmaken van een eeuwenoude traditie en dat zij de verantwoordelijke taak hebben om het Gasthuis en alles wat daarbij hoort zo goed mogelijk te beheren en door te geven aan volgende generaties.
Een jaar vol tradities en activiteiten
Het jubileumprogramma in 2025 is een ode aan de rijke historie en tradities van het Gasthuis en een feest voor jong en oud. In het jubileumjaar worden de feestelijke tradities van het Gasthuis met een breed publiek gedeeld. Zo worden er op de jaarlijkse Sint Anthoondag op vrijdag 17 januari 600 koppen zogenaamde Rumfordse soep uitgedeeld in het centrum van Leeuwarden. Tijdens het Römerfeest op 8 februari trakteert het Gasthuis alle verzorgingshuizen in de stad op warme chocolademelk en pof. Op diezelfde dag wordt in het Historisch Centrum Leeuwarden een expositie geopend die de rijke geschiedenis van het Gasthuis en zijn rol in de samenleving in beeld brengt. In het voorjaar en de zomer worden er buitenactiviteiten georganiseerd voor een breed publiek: een Fancy Fair in de prachtige tuinen van het Gasthuis en een openluchtconcert van de wereldberoemde Marinierskapel in de Prinsentuin.
Naast de verschillende publieke activiteiten zijn er een aantal projecten gestart ter stimulering van onderzoek naar ouderenzorg. Zo komt wordt er een ontwikkelatelier geïnitieerd in samenwerking met hogeschool NHL Stenden en onderwijsinstelling Firda met als overkoepelend thema ‘ouderen en wonen’. Er komt een jaarlijkse scriptieprijs beschikbaar, ook gekoppeld aan dit thema. Daarnaast zijn er voorbereidingen gaande voor een ‘cadeau aan de stad’ met een meer blijvend karakter.
Het volledige jubileumprogramma is te vinden op de jubileumwebsite: https://sag600.nl/
